‘Mantelzorgwerk is meer dan alleen zorgen’
Mantelzorger Margie Durand en sociaal werker mantelzorg Mieke de Vriend over mantelzorg- en ondersteuning in het welzijnswerk.
Mantelzorgers – mensen die langdurig onbetaald voor zieke familieleden, vrienden of kennissen zorgen – zijn in ons zorgsysteem noodzakelijk. Via ContourdeTwern krijgen mantelzorgers ondersteuning bij hun werkzaamheden. Mantelzorger Margie Durand en sociaal werker mantelzorg Mieke de Vriend van ContourdeTwern vertellen erover.
Margie: “In 2020, tijdens de coronapandemie, verhuisden mijn ouders van een aanleunwoning naar een zorginstelling omdat hun gezondheid achteruitging. Ze hadden allebei een zorgindicatie, maar wet- en regelgeving veranderde in het nieuwe jaar. Gevolg: er was meer zorg nodig dan waarop ze recht hadden. Ik sprong halsoverkop in om zo goed mogelijk te helpen op verschillende gebieden.”
Vaak begint mantelzorg met een kleine boodschap doen, ziet Mieke de Vriend, sociaal werker mantelzorg bij ContourdeTwern. Mieke: “Al snel wordt het meer. Van de was en de strijk doen, tot meehelpen met bankzaken, belastingaangiftes, eten koken, naar afspraken rijden en uitstapjes bedenken.” Margie herkent dat. “In het begin dacht ik: dat doe ik wel even. Maar mantelzorg is echt heel veelomvattend.”
Verantwoordelijkheidsgevoel
Margie woont in Tilburg. “Ik heb twee zusjes, maar het is praktisch gezien gewoon het makkelijkst dat ik de taken op me neem omdat ik het dichtste bij mijn ouders woon. Dat betekent dat ik veel ballen hoog te houden heb; ik heb ook mijn eigen gezin en eigen leven. Mijn ouders vragen niets van me, maar ik wil dat ze goed verzorgd worden. Dat zit ook in onze cultuur.” Dat maakt het werk niet alleen praktisch zwaar, ook emotioneel kost het energie. “Ik heb veel interesses en allerlei plannen. Ik houd van koken en ben geïnteresseerd in voeding. Die interesses wil ik óók oppakken.”
Praktische en emotionele steun en begeleiding
Via haar overbuurvrouw hoort ze in 2022 van de werkzaamheden van ContourdeTwern. De sociaal werkers mantelzorg van ContourdeTwern ondersteunen mantelzorgers bij hun mantelzorgwerk, zodat zij dit op een passende manier kunnen doen. “Denk aan informatie geven over regelingen en voorzieningen en contact (laten) leggen met instanties om (zorg)voorzieningen aan te vragen. Maar ook aan het geven van emotionele steun en begeleiding”, vertelt Mieke.
“Mantelzorgers zijn ongelooflijk krachtige mensen, op wie we heel zuinig moeten zijn. Als overheid, als werkgever, als maatschappij. Daarom ga ik bij ze langs en geef ik advies, vraag of ze zelf kunnen bellen met instanties of mij daarvoor nodig hebben én ik bied ze een luisterend oor. Ik heb het netwerk en ga direct aan de slag als de mantelzorger het zelf niet kan. Ik vind het belangrijk dat mensen zich gehoord voelen en ze niet lang hoeven te wachten maar wil ze ook zelfredzaam maken waar mogelijk. Is het nodig dan zet ik zaken snel en goed in gang voor ze. Ik weet bijvoorbeeld waar mensen kunnen aankloppen voor huishoudelijke hulp, of hoe ze een scootmobiel regelen.”
Deuren openen
Margie: “Ik wist helemaal niet dat er zo’n grote wereld achter mantelzorg bestond. In het begin kon ik dat zelf nog wel managen, maar op een gegeven moment liep ik vast. Met Mieke kan ik sparren, op haar kan ik terugvallen. Fijn, eindelijk was er aandacht voor hoe het met mij ging. En er werden deuren voor me geopend. Mieke neemt supersnel contact op met instanties, als ik het zelf niet kan. Ze verwees me bijvoorbeeld naar een vervoersbedrijf, waardoor ik niet iedere keer zelf hoef te rijden. En ze gaf me informatie over aanvullende verzekeringen, die bijvoorbeeld recht geven op een mantelzorgmakelaar. Ik had die kennis niet, Mieke wel.”
Positief blijven
Vóór het contact met Mieke regelde Margie veel alleen en door in gesprek te gaan met Mieke kwam ik erachter dat er mogelijkheden waren die mij konden ondersteunen. Ook het luisterend oor van Mieke heeft erg geholpen. Margie: “Ik weet dat ik meer waard ben, en ik heb ook behoeftes. Mantelzorgwerk is zwaar, en lang niet altijd leuk. Ik cijfer mezelf vaak weg.” Iets dat vaak voorkomt, vertelt Mieke. “Het verantwoordelijkheidsgevoel van naasten is vaak enorm. Belangrijke taken leg je makkelijker bij jezelf dan bij een ander. Wij proberen mensen te helpen hun grenzen aan te geven. Want het is heel belangrijk om positief te blijven, om het vol te kunnen houden. Mantelzorgwerk brengt vaak een betere kwaliteit van leven voor de zorgbehoevenden.” Gelukkig lukt dat met de hulp van ContourdeTwern veel beter, zegt Margie. “Juist omdat ik met Mieke kan praten en ondersteund wordt, voel ik dat ik er niet meer alleen voor sta en dat ik erkenning krijg voor het vele werk wat ik verzet.”
Pas nog maakte Margie op eigen initiatief takenlijsten, zodat ze met een gerust hart op pad kan, als ze dat wil. “Mijn moeder heeft het aan haar hart en kan plots opgenomen worden. Nu heb ik alle telefoonnummers bij de hand en kan ik in een handomdraai de verpleging of het ziekenhuis bellen als dat nodig is. Ook mijn zusjes hebben zo’n lijst, zodat ze de taken van me kunnen overnemen als ik er niet ben. En ook verpleging kan de lijsten gebruiken; het maakt het makkelijker om te communiceren. Mieke leert me dat ik de taken soms ook los mag laten.”
Mantelzorgers zijn vaak kind af, zegt Mieke. “Zij zijn verzorger, in plaats van dochter of zoon. Door te ondersteunen bij mantelzorgwerk is er vaak weer meer ruimte voor leuke dingen, in plaats van alleen de mantelzorgtaken.”
Naar elkaar toegegroeid
Het mooiste dat het mantelzorgwerk van Margie heeft opgeleverd? “Mijn ouders en ik zijn enorm naar elkaar toegegroeid. Ik heb ze veel beter leren kennen. Mijn ouders zijn Indisch. Ze zijn zwijgzaam, zeker als het over hun pijnlijke en traumatische geschiedenis gaat. Ik wist nooit precies wat ze hadden meegemaakt: Indische mensen zijn ontzettend bescheiden. Door gesprekken die we voerden ben ik veel meer te weten gekomen en kon ik ze makkelijker begrijpen. Dat is heel bijzonder. Mantelzorg is niet te leren, er zijn geen spelregels. Maar er is wel gevoel.”
In de Indische cultuur is het ook heel normaal om de zorg voor naasten op je te nemen als dat nodig is, vertelt ze. “In Nederland hebben mensen veel meer hun eigen leven en is het minder vanzelfsprekend.” CountourdeTwern was daarom ook betrokken bij de pilot ‘Liefdevolle Plicht’ van Mantelzorg Nederland, Gemeente Tilburg, Stichting Pelita en de Landelijke Stichting Molukse Ouderen (LSMO). Mieke: “Dat mantelzorg in deze culturen wordt verwacht van naasten, geeft extra druk. Zeker op generaties die opgroeien in de Nederlandse cultuur. We willen bij hen meer bekendheid over onze dienstverlening creëren zodat we ook deze groep mensen passend kunnen ondersteunen.
In het zonnetje
Inmiddels heeft Margie een weg gevonden om voor haar ouders te zorgen én tijd voor zichzelf vrij te maken. Ze volgt bijvoorbeeld korte schildercursussen en is vrijwilliger bij het Textielmuseum. “Ik heb ambities en interesses genoeg, zonde als ik daar niets mee doe. En ik heb die afleiding ook nodig.”
Volgende week is het de Dag van de Mantelzorg. Dat wordt uitgebreid gevierd bij ContourdeTwern, met een high tea en diner op vrijdag 10 november. Mieke: “Wij hebben hart voor onze mantelzorgers en willen ze op die dag extra in het zonnetje zetten. Dat verdienen ze.”
